Навбаҳор аст, дар он кӯш, ки хушдил бошӣ,

      Ки басе гул бидамад бозу ту дар гил бошӣ.

           Ман нагӯям, ки кунун бо ки нишину чӣ бинӯш.

Ки ту худ донӣ, агар зираку оқил бошӣ.

       Устодон ва донишҷӯёни азиз,

       Ҳозирини гиромиқадр!

   Ба ҳамаи шумо маълум аст, ки чанд рӯзи охир кишвари зебоманзари моро рӯҳияи баланди ифтихору сарфарозӣ аз истиқболи ҷашни бузурги аҷдодӣ- Наврӯзи оламафрӯз фаро гирифтааст ва аз ҳар гӯшаю канор, ҳар хонадони соҳибиқболи он садои нишоту хурсандӣ, ки бо ин ҷашни зиндагисоз ҳамҷуриву ҳамнавоӣ доранд, ба гӯш мерасад. Воқеан, Наврӯз ба ҳама шодиву хурсандиҳо  шоиставу арзанда аст, зеро бузургони мо фармудаанд, ки «ҳар кас талаби Наврӯз кунад, ба хуррамиву ободӣ ва шодиву нишот бирасад».

    Наврӯзи имсола бошад, барои мардуми мо шукӯҳу шаҳомати хоса дорад, Мо,  тоҷикон ҳамеша бояд ифтихор аз он намоем, ки ин ҷашни қадимаро бо маъниву мӯҳтавои тоза ва фалсафаи бою рангини зиндагисози он ба мерос гирифтаем ва боз ҷои ифтихормандии ҳар яки мо аст, ки ин ҷашни куҳану бостонӣ аз тарафи Созмони Милали Муттаҳид соли 2010 ҳамчун ҷашни байналмилалӣ эълон шудааст.

     Ин дастоварди арзишманд натиҷаи азму талоши муштарак ва пайгириҳои чандинсолаи роҳбарияти олии Тоҷикистон ва чандин давлатҳои дӯсту бародар мебошад.
    Мазмун ва моҳияти баланди имрӯзаи Наврӯзро  ба назар гирифта, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханрониихуд (соли 2010)  дар маросими таҷлили ҷашни байналмилалии Наврӯз қайд намуданд, ки «…ҳоло ҷуғрофияи таҷлили Наврӯз аз ғарби сарзамини Чин оғоз шуда, то Осиёи Марказӣ, Нимқораи Ҳинд, Қафқозу Русия, Аврупои Шарқӣ, Туркия, кишварҳои Араб ва Африқои Шимолӣ доман густурдааст. Яъне Наврӯз ҳоло ба ҷузъи тамаддуни башарӣ табдил ёфтааст.»

    Таърихи Наврӯз саҳифаҳои дурахшоне дорад, ки дар чунин лаҳзаҳои шодиву нишот аз онҳо ёдоварӣ намудан маънии эҳтирому арҷгузорӣ ба фарҳанги беш аз панҷҳазорсолаи миллиро дорад.

     Аз миёни даҳҳо асарҳое, ки дар заминаи таърихии зуҳур ва шукӯҳу таҷаллии Наврӯзи Аҷам эҷод шудаанд, «Наврӯзнома»-и Ҳаким Умари Хайёми Нишопурӣ моҳияти баланди илмиву таърихӣ дорад. Тибқи иттилои «Наврӯзнома» нахустин инсоне, ки бо назари орифона ва нигоҳи амиқи илмӣ  санаи мушахасси  фарорасии  Рӯзи навро кашф кард, Ҷамшед буд ва ба  қавле «чун он рӯзро дарёфт, Наврӯз ном ниҳод ва пас аз он аз баҳри бузургдошти офтоб онро нишона карданд ва он рӯзро ҷашн сохтанд ва оламиёнро хабар доданд, то ҳамагон онро бидонанд ва он таърихро нигоҳ доранд».     

     Ин аст як нуқтаи бисёр кӯтоҳ, аммо дорои аҳамияти бузург аз таърихи падид омадани Наврӯз ва таъкиди ниёи бузурги мо Ҷамшед бар гиромӣ доштан ва дар лавҳи ҳофизаи таърихӣ барои тамоми қарнҳо ҳифз намудани мақоми волои ин ҷашн.

    Дар сарчашмаҳои бостонӣ аз муқаддасоти Наврӯзи Аҷам басо нукоти хотирмон ва ҷолиб омада, вале аз ҳама мӯҳимаш таърихномаҳо Наврӯзро рӯзи мавлуди Зардушт меҳисобанд. Дар санову ситоиши ин оини пок олимон зиёд навиштаанду хоҳанд навишт, зеро  Наврӯз мазҳари покӣ ва зебоист ва аз ин хотир то ҷаҳон побарҷосту зебоӣ маънии асосии онро ташкил медиҳад. Наврӯз низ ҳамчун ҷашни зиндагисоз беш аз пеш моҳияти бештаре ба худ касб менамояд.

   Наврӯз дар шеъри оламгири форсӣ аз Рӯдакиву Фирдавсӣ то Саъдиву Ҳофизу Мавлоно ва нобиғаҳои дигар ҷойгоҳи маҳкаме доштааст. Фирдавсии ҳаким мӯътақид аст, ки Наврӯзро Ҷамшед бунёд гузошта:

               Ба Ҷамшед чун гавҳар афшонданд,

         Мар он рӯзро Рӯзи нав хонданд.

             Чунин ҷашни фаррух аз он рӯзгор

            Бимондаст аз он хусравон ёдгор.

    Як нуктаи ҷолиби наврӯзӣ он аст, ки аз нигоҳи орифони Шарқ занон мояву ҷавҳари Наврӯз ҳисоб меёбанд ва дар тадоруку бузургдошти оини наврӯзи  беш аз дигар афроди ҷомиа саҳм мегузоранд. Ба омад-омади Наврӯз дар рӯзҳои аввали ин ид ойинҳоест, ки иҷрои он барои ҳар як оила ҳатмӣ ҳисоб мешавад, аз қабили таҳияи либосҳои нав ва маводҳои хӯрокворӣ, хонабарорӣ, шустани фаршҳо ва ранг кардани деворҳои хона, таҳияи сабза ва монанди инҳо. Маъмултарин расми Наврӯз гузоштани сабза аз гандум, ҷав ва анвои ғалладонаҳо мебошад.

    Пас аз расидани сабза аз он суманак тайёр мекунанд. Инчунин оростани хони Наврӯзӣ бо «ҳафтсин»  ва «ҳафтшин» аз махсусиятҳои ин ҷашн ҳисоб меёбад.    

    Наврӯз ҳамчун иди сари сол, иди баҳору кишту кор, иди фархундаву пирӯзӣ  ҳазорсолаҳо боз ҷашн гирифта мешавад. Шукӯҳи ин ид аз давраи пайдоиш -на дар давраи мазҳабу ойинҳои гуногун аз қабили Зардушту Ислом ва на дар замони салтанати арабу турк ва муғул коста нагардид, балки тайи садсолаҳо бар он расму ойинҳои нек илова гардида, то замони мо дар шакли мукаммал ва пур аз маросимҳои нек расид.

    Дар давраи истиқлолияти давлатӣ дар Тоҷикистон Наврӯз шукӯҳу таҷаллии тоза пайдо кард. Басо рамзист, ки маҳз дар ҳамин давра Наврӯз ба ҷашни байналмилалӣ табдил ёфт.

   Тайи се соли фаъолияти донишгоҳи навтаъсиси мо анъанаи неке гардидааст, ки ҳар сол аҳли ДДТХ  низ чун дигар мардумони кишвар иди Наврӯзро бо дастовезҳои муносиб пешвоз мегиранд. Ҷашни имсоларо низ устодону донишҷӯёни таълимгоҳ дар тамоми самтҳои фаъолияту таҳсил бо натиҷаҳои хуб  истиқбол гирифтанд. Ҳамагӣ чанд рӯз пеш мо натиҷахои сессияи зимистонаро баррасӣ ва муҳокима намудем. Маълум гашт, ки дар сессияи имсолаи зимистона дарсазхудкунии донишҷӯён дар давраи фаъол нисбат ба миқдори донишҷӯён 82 % - ро ташкил дод, ки  нисбат ба соли гузашта 5 % баланд аст.

    Яке аз ҳадафҳои асосии донишгоҳ баланд бардоштани сифати таълим аст. Таҳлили сессияи зимистона нишон дод, ки дар сессияи имсола, хусусан зиёдшавии миқдори донишҷӯёне, ки имтиҳонҳоро танҳо бо баҳои «аъло» ва «хубу аъло» супоридаанд, ба назар мерасад, он 48%-ро ташкил медиҳад, ки нисбат ба сессияи соли гузашта 6 % зиёд аст, яъне сатҳи дониши  524  нафар донишҷӯён хеле баланд мебошад. Ин яке аз нишондиҳандаҳои назарраси сифати таълим мебошад.

   Аз Наврӯзи соли гузашта то ин дам  дар донишгоҳ ба хотири баланд бардоштани маърифатнокӣ ва шуури сиёсии  донишҷӯёну омӯзгорон зиёда аз 50 чорабинии фарҳангӣ,  маърифатӣ  ва сиёсӣ баргузор гардидааст. Ба хотири баланд бардоштани сатҳи корҳои тарбиявӣ ва фарҳангии донишҷӯёну  омӯзгорон, инчунин ба донишҷуён  ва ятимон   кумакҳои  молиявӣ расонида шуд.  

    Вусъати корҳои ободонӣ ва беҳтар намудани шароитҳои зисту таҳсил яке аз ҳадафҳои асосии раёсати донишгоҳ ба ҳисоб меравад. Дар давраи аз Наврӯзи гузашта то Наврӯзи имсола раёсати донишгоҳ   чораҳои зиёдеро амалӣ намуд. 

    Дар арафаи иди Наврӯз раёсати донишгоҳ аз рӯи 7 номгӯй дар байни устодону донишҷӯёни  донишгоҳ озмунҳои гуногун гузаронид, ки онҳо тамоми самтҳои таҳсилу фаолияти устодону донишҷӯёнро дар бар гирифтаанд ва имруз мо дар якҷоягӣ шоҳиди супоридани мукофоту ифтихорномаҳо ба ғолибони ин озмунҳо хоҳем гашт.

Ҳозирини гиромӣ!

    Сарзамини ҳамешабаҳори моро Наврӯзи оламафрӯз бо ҳама баракату нусрат ва нишоту шодкомиҳояш боз ба оғӯши гарми худ кашид. Наврӯз риштаи ҷовидонаи пайванди инсону табиат, дақиқтарин мизони табодули фаслҳои сол ва рӯзгори одам аст. Мардуми мо  дар ин айём  аз рӯи одатҳои аҷдодӣ на танҳо либосҳои  куҳанро  аз тан бадар мекунанд, балки ботини хешро низ аз ҳама кинаву кудуратҳои пешина тиҳӣ месозанд. ва бо қалби пурмеҳру рухсораҳои шукуфотар ба  якдигар  оғӯш мекӯшоянд.

    Аз фурсати муносиб истифода бурда ҳамаи шуморо бо ин ҷашни зебо аз самими қалб табрику таҳният гуфта, ба Шумо рӯзгори хушу осуда, осмони софу беғубор, шодию хурсандиҳои беинтиҳоро таманно дорам.

      Наврӯзи хуҷастапай ба ҳар кадоми Шумо муборак бошад!